ภูมิอากาศ
ประเทศออสเตรเลียทั้งหมดมีตำแหน่งที่ตั้งอยู่ใต้เส้นศูนย์สูตร ทำให้อยู่ในซีกโลกใต้ การอยู่ในซีกโลกใต้ทำให้มีฤดูกาลที่ตรงข้ามกับซีกโลกเหนือ เช่น ถ้าประเทศในซีกโลกเหนือเป็นฤดูร้อนแล้วออสเตรเลียจะเป็นฤดูใบไม้ร่วง เป็นต้น ลักษณะภูมิอากาศของออสเตรเลียขึ้นอยู่กับ ปัจจัยควบคุมภูมิอากาศ ดังนี้
4.1 ตำแหน่งที่ตั้ง ออสเตรเลียมีที่ตั้งตามพิกัดภูมิศาสตร์ระหว่างละติจูด 10 องศา 41 ลิปดา -43 องศา 39 ลิปดาใต้และมีเส้นทรอปิกออฟแคบริคอร์น (ละติจูด 23 องศา 30 ลิปดาใต้) ลากผ่านเกือบกึ่งกลางของประเทศทำให้มีลัหษณะภูมิอากาศแบบร้อนและอบอุ่นเท่านั้น โดยไม่มีภูมิอากาศที่หนาวเย็นแบบขั้วโลกปรากฏอยู่เลย
4.2 ทิศทางลมประจำ ได้แก่
4.2.1 ลมค้าตะวันออกเฉียงใต้ พัดจากมหาสมุทรแปซิฟิกเข้าสูงฝั่งตะวันออกทำให้มีฝนตกตามแนวชายฝั่งและเป็นลมที่พัดทั้งปี จึงทำให้เขตนี้มีฝนตกชุกตลอดปี
4.2.2 ลมมรสุมตะวันตกเฉียงเหนือ เป็นลมที่พัดในช่วงฤดูร้อนจากทะเลติมอร์และทะเลอาราฟูรา ทำให้มีฝนตกตามแนวชายฝั่งตอนเหนือ
4.2.3 ลมตะวันตกเฉียงใต้ พัดจากมหาสมุทรอินเดียเข้าสู่ชายฝั่งตะวันตกเฉียงใต้ ทำให้ปรากฏฝนตกชุกในบริเวณนี้ช่วงฤดูหนาว
4.3 การวางตัวของเทือกเขา ทางด้านตะวันออกมีเทือกเขาเกรตดิไวดิงวางตัวยาวขนานไปกับชายฝั่งในแนวเหนือ-ใต้ ทำให้ขวางทิศทางลมค้าตะวันออกเฉียงใต้ จึงทำให้เกิดฝนตกหนัก บริเวณหน้าเขา และมีฝนน้อยด้านหลังเขา
4.4 ความใกล้-ไกลทะเล พิจารณาความกว้างในแนวเหนือ-ใต้มีระยะทางถึงประมาณ 2,500 กิโลเมตร และมีความกว้างในแนวตะวันออกตะวันตกถึงประมาณ 4,000 กิโลเมตร เงื่อนไขทางแผ่นดินดังกล่าวทำให้พื้นที่ด้านในเกิดภาวะอากาศแล้งและดินแห้ง รวมทั้งมีทะเลทรายปรากฏอยู่หลายแห่งเนื่องจากมีเส้นรุ้งม้าผ่าน (ละติจูด 30 องศาได้) ทำให้มีลมพัดจากแผ่นดินสู่ทะเล
4.5 กระแสน้ำในมหาสมุทร มีกระแสน้ำเย็นออสเตรเลียตะวันตกซึ่งเป็นกระแสน้ำเย็นแถบขั้วโลกใต้ไหลเลียบชายฝั่งตะวันตกของออสเตรเลียขึ้นมาด้านเหนือ ทำให้ชายฝั่งแถบนี้มีอุณหภูมิและความชื้นลดต่ำลงกว่าปกติ ขณะที่ชายฝั่งด้านเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือมีกระแสน้ำอุ่นศูนย์สูตรใต้ และด้านชายฝั่งตะวันออกเฉียงใต้มีกระเสน้ำอุ่นออสเตรเลียตะวันออกไหลเลียบชายฝั่งทำให้มีอุณหภูมิและความชื้นเพิ่มขึ้น
ลักษณะภูมิอากาศของประเทศออสเตรเลียจำแนกได้เป็น 6 เขต ดังนี้
1. ภูมิอากาศแบบร้อนชื้นฝนชุก หรือ ภูมิอากาศแบบชื้นและร้อน-มีฝนตกหนักฤดูร้อน (Tropical-wet summers) ได้แก่ พื้นที่ตอนเหนือ และตะวันออก เฉียงเหนือของประเทศลักษณะอากาศในช่วงฤดูร้อนมีอุณหภูมิสูงกว่า 27 องศาเซลเซียส เนื่องจากอยู่ในเขตละติจูดต่ำกว่าเส้น
ทรอปิกออฟแคปริคอร์น มีฝนตกหนักคือ มากกว่า 1,000 มิลลิเมตร เนื่องจากจากได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงเหนือที่มีความชื้นสูง เนื่องจากอยู่ติดชายฝั่งทะเล ลักษณะภูมิอากาศทำให้ปรากฏพืชพรรณเป็นป่าไม้เขตร้อนและทุ่งหญ้าสะวันนา
2. ภูมิอากาศแบบกึ่งร้อนชื้น หรือ ภูมิอากาศแบบกึ่งร้อน-มีฝนตกหนักฤดูร้อน (Subtropical-wet summers) ได้แก่ พื้นที่ด้านตะวันออกของประเทศ ลักษณะอากาศในช่วงฤดูร้อนมีอุณหภูมิค่อนข้างสูงเฉลี่ยสูงกว่า 21 องศาเซลเซียส เนื่องจากอยู่ในละติจูดเหนือเส้น
ทรอปิกออฟแคบริคอร์นเล็กน้อย มีฝนตกหนักมากกว่า 1,000 มิลลิเมตร เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากลมค้าตะวันออกเฉียงใต้ ลักษณะภูมิอากาศทำให้ปรากฏพืชพรรณธรรมชาติเป็นป่าไม้เขตร้อนและเขตอบอุ่น
3. ภูมิอากาศแบบอบอุ่นชื้น หรือ ภูมิอากาศแบบอบอุ่น-ฝนตกสม่ำเสมอ (Temperate-uniform rainfall) ได้แก่ พื้นที่ด้านตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศ และตะวันออกเฉียงใต้ของเกาะแทสเมเนียในฤดูร้อนอุณหภูมิจะต่ำกว่า 18 องศาเซลเซียส ถือเป็นอากาศอบอุ่น มีปริมาณฝนระหว่าง 500-1,000 มิลลิเมตร ถือว่าอยู่ในระดับปานกลาง ลักษณะภูมิอากาศทำให้ปรากฏพืชพรรณเป็นป่าไม้เขตอบอุ่น
4. ภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน หรือ ลักษณะอากาศแบบอบอุ่น-ฝนตกฤดูหนาว (Temperate-west winters) ได้แก่ พื้นที่ด้านตะวันตกเฉียงใต้ ด้านใต้ค่อนไปทางตะวันออกและพื้นที่ส่วนใหญ่ของเกาะแทสเมเนีย ลักษณะอากาศในฤดูหนาวมีอากาศอบอุ่นถึงหนาวโดยมีอุณหภูมิต่ำกว่า 9 องศาเซลเซียส เนื่องจากอยู่ในละติจูดสูง มีปริมาณฝนเฉลี่ยมากกว่า 500 มิลลิเมตร เนื่องจากได้รับอิทธิพลของลม
ตะวันตกเฉียงใต้
5. ภูมิอากาศแบบทะเลทราย หรือ ภูมิอากาศกึ่งร้อน-แห้งแล้ง (Subtropical-arid) ได้แก่ พื้นที่ตอนกลางและพื้นที่ด้านตะวันตกของประเทศ เป็นลักษณะอากาศที่ครอบคลุมพื้นที่มากกว่าอากาศลักษณะอื่น ๆ ฤดูร้อนอุณหภูมิสูงกว่า 33 องศาเซลเซียส ฤดูหนาวอุณหภูมิเฉลี่ยต่ำกว่า 18 องศาเซลเซียส ขณะที่ปริมาณฝนเฉลี่ยทั้งปีน้อยกว่า 250 มิลลิเมตร ซึงลักษณะดังกล่าวจัดเป็น ภูมิอากาศแบบทะเลทราย ลักษณะของภูมิอากาศทำให้ปรากฏพืชพรรณธรรมชาติแบบทะเลทราย
6. ภูมิอากาศแบบทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทราย หรือ ภูมิอากาศแบบกึ่งร้อนถึงอบอุ่น-แห้งแล้ง (Subtropical /Warm temperate-arid) ได้แก่ พื้นที่ตอนใต้ของประเทศที่เชื่อมต่อกับเขตทะเลทรายในฤดูร้อนอากาศจะร้อนมากโดยมีอุณหภูมิสูงกว่า 30 องศาเซลเซียส ฤดูหนาวอากาศอบอุ่นถึงหนาว โดยมีอุณหภูมิต่ำกว่า 12 องศาเซลเซียส ขณะที่มีปริมาณฝนเฉลี่ยทั้งปีอยู่ระหว่าง 250-500 มิลลิเมตรลักษณะอากาศทำให้ปรากฏพืชพรรณธรรมชาติเป็นทุ่งหญ้าสั้น ๆ หรือทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทราย ทุ่งหญ้าสเตปป์
|