สถาบันการเงินที่ไม่ได้ประกอบกิจการธนาคาร หมายถึง สถาบันการเงินที่จัดตั้งเพื่อดำเนินธุรกิจเฉพาะสาขาของเศรษฐกิจที่ระบุไว้ในกฎหมายควบคุม การดำเนินงานของสถาบันการเงินนั้นๆ จัดเป็นสถาบันการเงินนอกเหนือจากธนาคารพาณิชย์และธนาคารกลางที่ดำเนินธุรกิจเกี่ยวกับด้านสินเชื่อ โดยมีอยู่มากมายหลายประเภททั้งที่เป็นของรัฐและเอกชน สถานบันการเงินที่ไม่ใช่ธนาคารที่สำคัญ มีดังนี้
        1. บรรษัทเงินทุนอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย เป็นสถานบันการเงินที่มีลักษณะเป็นธนาคารเพื่อการพัฒนา
        2. บรรษัทเงินทุนอุตสาหกรรมขนาดย่อม เป็นสถานบันการเงินที่มีความคล้ายคลึงกับบรรษัทเงินทุนอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย
        3. บริษัทประกันชีวิตและบริษัทประกันภัย เป็นธุรกิจสถาบันการเงินในรูปแบบหนึ่งโดยระดมออมจาดประชาชนผู้ซื้อประกันแล้วนำเงินนั้น ไปแสวงหาผลตอบแทน
        4. บริษัทหลักทรัพย์ เป็นองค์กรที่ซื้อขายหรือแลกเปลี่ยนหลักทรัพย์ เช่น หุ้น พันธบัตร และให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการลงทุน
        5. บริษัทเครดิตฟองซิเอร์ เป็นธุรกิจที่ให้กู้ยืมเงินแก่ลูกค้าแล้วรับจำนอง รวมทั้งทำให้ผู้ประกอบการได้รับเงินกู้
        6. บริษัทเงินทุน ทำหน้าที่ระดมเงินทุน และปล่อยสินเชื่อ
        7. โรงรับจำนำ เป็นธุรกิจขนาดเล็กที่ปล่อยเงินกู้ในวงเงินที่ต่ำมาก ลูกค้าที่มาใช้บริการส่วนใหญ่จะเป็นคนที่มีฐานะยากจนในปัจจุบันโรงรับจำนำ มี 3 ประเภท ได้แก่
             7.1 โรงรับจำนำที่ดำเนินการโดยเอกชน เช่น อยู่ในรูปของห้างหุ้นส่วนจำกัด
             7.2 โรงรับจำนำที่ดำเนินการโดยกรมประชาสงเคราะห์
             7.3 โรงรับจำนำที่ดำเนินการโดยเทศบาลที่เรียกว่า สถานธนานุบาล
        8. สหกรณ์ออมทรัพย์ เป็นสถาบันการเงินแบบหนึ่งที่มีสมาชิกเป็นบุคคลที่มีอาชีพเดียวกันหรืออาศัยอยู่ในชุมชนเดียวกัน