หน้าแรก
โรงเรียนสายน้ำผึ้ง ในพระอุปถัมภ์
กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
สารบัญ
หน้าที่ชาวพุทธ
พระสงฆ์

        บุคคลผู้เลื่อมใส ในพระพุทธศาสนาเข้าอุปสมบทเป็น พระภิกษุสงฆ์ หรือ พรรพชา เป็นสามเณร
การอุปสมบท เป็น ภิกษุ มี 3 แบบ ได้แก่

        
1. เอหิภิกขุอุปสัมปทา วิธีอุปสมบทที่พระพุทธเจ้าประทานด้วยพระองค์เองด้วยการเปล่งพระวาจาว่า “ท่านจงเป็นภิกษุ มาเถิด ธรรมอันเรากล่าวดีแล้ว ท่านจงประพฤติพรหมจรรย์โดยชอบเถิด”
        
2. ติสรณคมนูปสัมปทา หรือสรณคมนูปสัมปทา การอุปสมบทด้วยถึงไตรสรณะ เป็นวิธีที่ทรงอนุญาตให้พระสาวก ทำในยุคต้นพุทธกาลปัจจุบันใช้ บรรพชา สามเณร
        
3. ญัตติจตุตถกรรมวาจา การอุปสมบทด้วยญัตติจตุตถกรรม เป็นวิธีที่ทรงอนุญาตให้สงฆ์ทำ ในเมื่อ คณะสงฆ์เป็นหมู่ใหญ่ขึ้นแล้ว และเป็นวิธีที่ใช้สืบมาจนทุกวันนี้ โดยจะมีการสวดญัตติขึ้นก่อน 1 ครั้ง และ สวดอนุสาวนา 3 ครั้ง เมื่อรวมกันจึงเรียกว่า ญัตติจตุตถกรรม แปลว่า กรรมมีญัตติเป็นที่ 4 หมายความว่า กิจกรรมของสงฆ์ที่ทำร่วมกันโดยต้องทำการสวดญัตติขึ้นก่อน แล้วตามด้วยอนุสาวนาอีก 3 ครั้ง
         สงฆ์ หรือ สงฺฆ ใน ภาษาบาลี แปลว่า  หมู่
เมื่อใช้ควบกับคำว่า พระ เป็น พระสงฆ์ ซึ่งมีความหมายว่า ภิกษุ ตั้งแต่ 4 รูปขึ้นไปมาประชุมเพื่อทำสังฆกรรมร่วมกันจึงเรียกว่า “สงฆ์”   พระสงฆ์ ในทางพระพุทธศาสนามี 2 ประเภทคือสมมุติสงฆ์และอริยสงฆ์
1.     สมมุติสงฆ์ หมายถึง ผู้ชายที่มีอายุตั้งแต่ 20 ปีขึ้นไปได้รับการ อุปสมบท ตามพุทธานุญาตไว้ โดยมีภิกษุตั้งแต่ 4 รูปขึ้นไปมาร่วมสังฆกรรม เรียกว่า สงฆ์ เนื่องจากคำว่า สงฆ์ แปลว่าหมู่ จึงเรียกหมู่พระภิกษุว่า ภิกษุสงฆ์ และ พระภิกษุสงฆ์จัดเป็นพระสงฆ์โดยสมมุติ จึงเรียกว่า สมมุติสงฆ์
2..    อริยสงฆ์ หรือ พระสงฆ์ฝ่ายธรรม หมายถึงพระอริยบุคคล 4 ประเภท ได้แก่
        1. พระโสดาบัน
        2. พระสกทาคามี
        3. พระอนาคามี
        4. พระอรหันต์
พระสงฆ์สาวกที่กล่าวถึงในบทสวด
สังฆคุณ 9 บท ดังนี้

  1. สุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ แปลว่า พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้าปฏิบัติดีแล้ว
  2. อุชุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ แปลว่า พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเข้าเป็นผู้ปฏิบัติตรง ไม่มีข้อลี้ลับที่จะปิดบังอำพราง
  3. ญายปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ แปลว่า พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้าเป็นผู้ปฏิบัติถูกทาง ถูกต้องตามระเบียบแบบแผน
  4. สามีจิปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ แปลว่า พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้าเป็นผู้ปฏิบัติสมควร
  5. อาหุเนยฺโย แปลว่า เป็นผู้ควรแก่ของที่เขานำมาถวาย
  6. ปาหุเนยฺโย แปลว่า เป็นผู้ควรแก่การต้อนรับ
  7. ทกฺขิเณยฺโย แปลว่า เป็นผู้ควรแก่ทักษิณาทาน ได้รับของบริจาคทาน
  8. อญฺชลิกรณีโย แปลว่า เป็นผู้ควรแก่การกราบไหว้
  9. อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺส แปลว่า เป็นเนื้อนาบุญอันยอดเยี่ยมของโลก ไม่มีเนื้อนาบุญอื่นยิ่งกว่า

          พระสงฆ์สาวกที่กล่าวถึงในบทสังฆคุณ 9 บทนี้ ท่านหมายถึงพระอริยบุคคล 4 คู่ 8 บุคคล ที่กล่าวว่า "ยะทิทัง จัตตาริ ปุริสะยุคานิ อัฏฐปุริสปุคคะลา เอสะ ภะคะวะโต สาวะกสังโฆ" ซึ่งท่านเหล่านี้ล้วนตั้งอยู่ในมรรคผลทั้งสิ้น ได้แก่

  คู่ที่ 1     คือ พระโสดาปัตติมรรค พระโสดาปัตติผล
  คู่ที่ 2     คือ พระสกทาคามิมรรค พระสกทาคามิผล
  คู่ที่ 3     คือ พระอนาคามิมรรค พระอนาคามิผล
  คู่ที่ 4     คือ พระอรหันตมรรค พระอรหันตผล

Copyright By : Chalengsak Chuaorrawan Sainampeung School
186 Sukhumwit 22 Sukhumwit RD Khlongtoei Khlongtoei Bangkok Thailand
e-mail address : chalengsak.ch@hotmail.com
Tel; 089-200-7752 mobile
http://www.sainampeung.ac.th