อตถะ หรือ อรรถ แปลว่า ประโยชน์ อัตถะ 3 คือประโยชน์ หรือ สิ่งที่มุ่งหวัง 3 ประการ ได้แก่
     1. ทิฏฐธัมมิกัตถะ  = ประโยชน์ในปัจจุบัน
     2. สัมปรายิกัตถะ   = ประโยชน์ในเบื้องหน้า หรือ ประโยชน์ในภพหน้าหรือชาติหน้า
     3. ปรมัตถะ           = ประโยชน์สูงสุด หรือ ประโยชน์ที่แท้จริง

ทิฏฐธัมมิกัตถะ 4 หลักธรรม 4 ประการที่นำไปใช้แล้วได้ประโยชน์ในปัจจุบัน
     ทิฏฐธัมมิก = ปัจจุบัน , อัตถะ = ประโยชน์
ทิฏฐธัมมิกกัตถะ 4 หมายถึง ประโยชน์ในปัจจุบัน ผู้ใดปฏิบัติตามหลักธรรมนี้ผู้นั้นย่อมได้รับประโยชน์ในปัจจุบัน
ประกอบด้วย
1. อุฏฐานสัมปทา หมายถึง ความถึงพร้อมด้วยความหมั่น
2. อารักขสัมปทา หมายถึง ความถึงพร้อมด้วยการรักษา
3. กัลยาณมิตตตา หมายถึง ความถึงพร้อมด้วยการมีมิตรดี
4. สมชีวิตา หมายถึง ความถึงพร้อมด้วยการเลี้ยงชีวิตที่ดี

สัมปรายิกัตถะ ธรรมที่เป็นไปเพื่อความเกื้อกูลและความสุขในภายหน้า
สัมปรายิกัตถประโยชน์ ๔ อย่าง
     1.สัทธาสัมปทา      ถึงพร้อมด้วยศรัทธา ศรัทธาในพระรัตนตรัย
     2.สีลสัมปทา          ถึงพร้อมด้วยศีล การรักษากาย วาจา ใจ เป็นปรกติ
     3.จาคสัมปทา        ถึงพร้อมด้วยการบริจาคทาน มีความสุขจากการเสียสละ
     4.ปัญญาสัมปทา    ถึงพร้อมด้วยปัญญา มีความรู้ ความสามารถ มีความสุข ความสบายใจจาการทำความดี

ปรมัตถะ ประโยชน์สูงสุด คือ พระนิพพาน อันเป็นธรรมที่ดับทุกข์นั่นเอง การที่พระนิพพานได้ชื่อว่า มีประโยชน์อย่างยิ่ง ประโยชน์ที่แท้จริง เป็นการหลุดพ้นจากสังสารวัฏ อันเกิดจากการปฏิบัติทางสายกลางหรือมัชฌิมาปฏิปทาหรือมรรค 8 นั่งเอง