อนาถบิณฑิกเศรษฐี  เป็นชาวเมืองสาวัตถีโดยกำเนิด เกิดในตระกูลที่ร่ำรวยระดับมหาเศรษฐี ประกาศตนเป็นพุทธมามกะ อ้างเอาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ว่าเป็นที่พึ่งที่เคารพ   ประพฤติตามคำสอนอย่างเคร่งครัด  เป็นอริยบุคคลชั้นโสดาบัน ทำนุบำรุงพระศาสนาอย่างดียิ่ง  ได้สร้างวัดถวายพระพุทธเจ้าเพื่อเป็นที่จำพรรษาของพระพุทธองค์และภิกษุสงฆ์ ชื่อ“วัดพระเชตวัน” เฉพาะวัดนี้พระพุทธเจ้าทรงจำพรรษานานถึง ๑๙ พรรษา
ท่านเศรษฐีจะไปวัดเชตวันแทบทุกวัน ฟังธรรมและสนทนากับพระพุทธเจ้า หรือพระสงฆ์รูปอื่นๆ  และทุกๆวันท่านเศรษฐีก็จะนิมนต์พระสงฆ์มารับบิณฑบาตที่บ้านเป็นประจำวันละ 2,000รูป
ถึงคราวที่เศรษฐกิจตกต่ำ รายได้ของเศราฐีลดน้อยลงตามสถาณการณ์  เศรษฐีก็ไม่เคยละเว้นการบำรุงพระสงฆ์ ทำมาอย่างไรก็ทำเช่นนั้นอย่างสม่ำเสมอ   นอกจากสนับสนุนส่งเสริมพระศาสนาแล้ว  ด้านสังคมท่านเศรษฐีก็เอาใจใส่ช่วยเหลือคนยากไร้อย่างสม่ำเสมอตลอดมา  เดิมท่านเศรษฐี ชื่อว่า “สุทัตตะ” เพราะการที่ท่านมีความเมตตาช่วยเหลือคนยากไร้นี้เอง จึงเรียกว่า                  “อนาถบิณฑิกะ” แปลว่า ผู้มีก้อนข้าวสำหรับคนยากจน เศรษฐีได้สร้างโรงทาน เพื่อสงเคราะห์คนอนาถาที่เข้ามารับแจกอาหารเป็นประจำ
เศรษฐีเองก็เหมือน “พ่อ” ทั่วๆ ไปอยากให้ลูกๆ เป็นคนดี เอาใจใส่เกี่ยวกับความประพฤติของลูกๆทุกคน   มีอยู่คนหนึ่งชื่อนายกาล หรือ กาละ มีนิสัยผิดแปลกไปจากบิดา ไม่ศรัทธาในพระศาสนา  พอเห็นพระศาสดาหรือ พระสงฆ์มาที่บ้าน ก็มักจะหลบหนีไปเสียที่อื่น ไม่ยอมกราบไหว้   แม้เศรษฐีจะกล่าวตักเตือนอย่างไร นายกาลก็จะทำหูทวนลมอยู่เช่นเคย  วันหนึ่งเศรษฐีจึงสั่งให้นายกาลไปวัดรักษาศีลพอกลับมาแล้ว เศรษฐีจะให้รางวัล 100 กหาปณะ ลูกชายจึงตอบตกลง แล้วเข้าไปแอบนอนอยู่ที่มุมตลอดทั้งคืน พอรุ่งขึ้นก็กลับบ้านโดยที่ไม่ได้ กราบพระหรือทำอะไรเลย  แล้วมาทวงเงินกับบิดา  เมื่อบิดาไม่ให้เงิน ลูกชายจึงอดข้าวประท้วง           จนในที่สุด เศรษฐีจึงยอมให้เงินแต่โดยดี
ความจริงเศรษฐีให้บุตรชายเข้าวัดนั้นเพื่อให้รับฟังศีลธรรม มิใช่เพียงเดินผ่านวัด   ต่อมาเศรษฐีก็ใช้กุศโลบายเรียกบุตรชายมาพบอีก แล้วบอกว่า พ่อจะให้เจ้าไปวัดรักษาศีลอุโบสถอีก แต่ขอให้จำบทธรรมะเพียงแค่บทเดียว แล้วพ่อจะให้รางวัล 1,000 กหาปนะ  นายกาลตกลง  คิดว่าจำธรรมะเพียงบทเดียว ฟังครั้งเดียวคงจำได้ พอถึงเวลาที่พระผู้มีพระภาค เขาก็ตั้งใจฟัง  บทที่หนึ่งผ่านไป เขาก็ยังจำไม่ได้   ก็คิดจะฟังบทต่อไป  บทที่2 -3 ผ่านไป เขาก็จำไม่ได้  ตั้งใจว่าบทต่อไปคงจำได้  ก็ตั้งใจฟัง  เมื่อตั้งใจฟังก็เกิดเป็นสมาธิ พอพระผู้มีพระภาคเทศน์จบ  เขาก็เข้าใจในพระธรรมที่พระองค์ทรงเทศนานั้นได้อย่างแจ่มแจ้ง ได้ดวงตาพระธรรม เป็นพระโสดาบัน (ผู้บรรลุธรรม)
วันรุ่งขึ้นนายกาลกลับบ้านมาพร้อมกับพระผู้มีพระภาคและหมู่พระสงฆ์สาวก เพื่อไปรับบิณฑบาตและฉันภัตตาหารตามปกติ  เศรษฐีรู้สึกเอิบอิ่มใจที่เห็นลูกใกล้พระผู้มีพระภาค  ส่วนตัวลูกชายนั้นไม่สบายใจกลัวว่าพ่อจะให้รางวัลต่อหน้า พระผู้มีพระภาค และพระสงฆ์สาวก  รู้สึกละอายใจที่ตนไปรักษาศีลอุโบสถเพราะถูกจ้างไป
พอพระผู้มีพระภาคและพระสงฆ์สาวกฉันเสร็จ  ท่านเศรษฐีสั่งให้คนรับใช้นำเงินไปให้ลูกชาย  แต่ลูกชายไม่รับ  ถึงแต่ก่อนเขาเห็นเงินสำคัญกว่าการถือศีล แต่ตอนนี้เขาเห็นแล้วว่าศีลสำคัญกว่าเงินมาก  เศรษฐีเล่าเรื่องลูกชายให้กับพระผู้มีพระภาคฟัง ว่าลูกชายไม่รับเงิน ซึ่งมากกว่าแต่ก่อน  พระบรมศาสดาตรัสกับเศรษฐีว่า  บัดนี้ลูกชายของท่านเศรษฐีเป็นอริยบุคคลระดับโสดาบัน ซึ่งประเสริฐกว่าสิ่งใดในโลกแล้ว เขาจึงไม่รับรางวัลที่เศรษฐีมอบให้เขา
ท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐีเป็นอุบาสกที่บำเพ็ญหิตประโยชน์   (ประโยชน์เกื้อกูล)  ทั้งแก่ตนเอง คนในครอบครัว และเพื่อนร่วมชาติ จัดได้ว่าเป็นอุบาสกที่เป็นแบบอย่างที่ดียิ่งของพุทธศาสนิกชนทั่วไป