นางขุชชุตตรา  อุบาสิกา
          นางขุชชุตตราเป็นหญิงสาวพิการหลังค่อมและเป็นทาสี (หญิงรับใช้) ของนางสามาวดี  เมื่อนางสามาวดีได้รับการอภิเษกเป็นพระมเหสีของพระพุทธเจ้าอุเทนแล้ว  พระเจ้าอุเทนได้พระราชทานเงินวันละ 8 กหาปณะให้แก่นางเพื่อจัดซื้อดอกไม้บูชาพระพุทธเจ้า และพระสงฆ์สาวก 
นางสามาวดีได้มอบหน้าที่ในการไปรับเงินและซื้อดอกไม้ให้แก่นางขุชชุตตราเป็นผู้รับผิดชอบ
นางขุชชุตตราเป็นหญิงที่อาภัพแต่เพียงร่างกาย แต่สติปัญญาเฉลียวฉลาดกว่าคนอื่นๆ อีกมากมาย   เมื่อนางได้รับมอบหมายจากนางสามาวดีให้เป็นผู้ไปรับเงินจากพระคลังวันละ
๘ กหาปณะ  แทนที่นางจะเอาเงินไปซื้อดอกไม้ทั้งหมด แต่เอาไปซื้อเพียงครึ่งเดียว   ส่วนครึ่งหนึ่งนางเบียดบังเอาไปเป็นของตน   ถ้าใช้ภาษาในปัจจุบันก็คือทุจริตประพฤติมิชอบต่อหน้าที่นั่นเอง
วันหนึ่งนายสุมนมาลาการ (ช่างทำพวงมาลัยชื่อสุมน) มีความประสงค์จะถวายภัตตาหารแก่พระภิกษุสงฆ์โดยมีพระพุทธเจ้าเป็นประธาน และปกติพระสงฆ์สาวกจะไปรับบิณฑบาตที่บ้านโฆสกเศรษฐีกุกกุฏเศรษฐี และปาวาริกเศรษฐี แห่งละ 500 รูป จนกระทั่งไม่มีพระภิกษุเหลือพอที่จะไปรับบิณฑบาตที่อื่น   ดังนั้นผู้ประสงค์จะบำเพ็ญกุศลนิมนต์พระสงฆ์ไปรับภัตตาหารที่บ้านจะต้องพูดตกลงของแบ่งพระสงฆ์จากเศรษฐีทั้ง 3 เสียก่อน   นายสุมนมาลาการก็ต้องไปขอโอกาสจากเศรษฐีก่อนโดยกล่าวว่า“ข้าพเจ้าเป็นผู้รับใช้ทำพวงมาลัยให้ท่านบูชาพระตลอดมา   บัดนี้ข้าพเจ้าประสงค์จะนิมนต์พระศาสดาพร้อมด้วยพระภิกษุสงฆ์มารับบิณฑบาตที่บ้านบ้าง      ขอท่านจงให้พระศาสดาแก่ข้าพเจ้าสักวันเถอะ”  เศรษฐีทั้ง 3 ให้โอกาสแก่นายมาลาการด้วยความเต็มใจ   นายสุมนมาลาการจึงไปเฝ้าพระศาสดา และทูลขอนิมนต์ให้เสร็จไปเสวยภัตตาหารในวันรุ่งขึ้น
นางขุชชุตตราได้ไปรับพวงมาลัยที่ร้านดอกไม้ของนายสุมนมาลาการเหมือนทุกๆวัน  แต่วันนี้นายสุมนมาลาการได้ขอร้องให้เธออยู่ช่วยจัดแจงเตรียมของถวายพระเสียก่อนค่อยกลับ นางรับคำเชิญพอเจ้าภาพถวายภัตตาหารเสร็จเรียบร้อยแล้ว  พระพุทธเจ้าแสดงธรรม  นางขุชชุตตราตั้งใจฟัง มองเห็นโทษแห่งการทุจริตต่อหน้าที่ด้วยปัญญาอันแจ่มชัด  วันนั้นเธอจึงซื้อดอกไม้(พวงมาลัย) ครบทั้ง 8 กหาปณะ  ทำให้ได้ดอกไม้มากกว่าทุกวันถึงเท่าตัว
พอนางสามาวดีเห็นดอกไม้ก็แปลกใจ  จึงถามนางขุชชุตตราว่า  “แม่คุณ พระราชาพระราชทานเงินค่าดอกไม้ให้แก่เราเพิ่มขึ้นเป็น ๒ เท่าหรือ”นางขุชชุตตราตอบว่า “มิใช่หรอก  พระแม่เจ้า”นางสามาวดี “ถ้าไม่ใช่  ทำไมวันนี้จึงมีดอกไม้มากกว่าทุกวัน”
นางขุชชุตรา “ในวันอื่นๆที่ผ่านมาหม่อมฉันทุจริตต่อหน้าที่เบียดบังเอาเงิน 4 กหาปณะเท่านั้น
นางสามาวดี “เพราะเหตุใด  วันนี้เธอจึงไม่ทำทุจริตต่อไปเล่า?”
นางขุชชุตตรา  “เพราะหม่อมฉันฟังพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้าแล้วได้บรรลุธรรม จึงมองเห็นโทษที่ไม่ซื่อสัตย์   การกระทำนั้นถึงคนอื่นไม่รูไม่เห็น แต่ตัวเราย่อมรู้และเห็นเสมอ”
นางสามาวดีแทนที่จะโกรธ  ดุด่าว่ากล่าวเธอหรือไล่เธอออกไปอยู่ที่อื่น  หรือปลดเธอออกจากหน้าที่นั่นไปทำหน้าที่อื่นในฐานะที่เธอมีความผิดทุจริตต่อหน้าที่  กลับกล่าวว่า “นี่แม่คุณ   เจ้าจงทำให้พวกเราได้ดื่มอมตรส (รสพระธรรม) ที่เธอได้ดื่มแล้วนั้น”   นางขุชชุตตราได้ฟังเท่านั้นก็กล่าวตอบว่า “ขอพระแม่เจ้าได้โปรดอนุญาตให้หม่อมฉันได้อาบน้ำชำระร่างกายก่อนเถิด”         นางสามาวดีสั่งให้จัดน้ำหอม 16 หม้อให้เธออาบ ให้มอบผ้าสาฎก (ผ้าห่มหรือผ้าคลุม)   เนื้อดีอีก 2 ผืน   นางขุชชุตตราใช้นุ่งผืนหนึ่ง   ใช้เป็นอาสนะ (ที่นั่ง)  อีกผืนหนึ่ง  นางนั่งลงบนอาสนะนั้นแล้วเรียกหญิงบริวารของนางสามาวดีทั้งหมดประมาณ 500 คนมานั่งฟังนางขุชชุตตราแสดงธรรม  ซึ่งเธอแสดงได้อรรถรสทำนองเดียวกับที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงในวันนั้น   หญิงเหล่านั้นฟังธรรมเทศนาของเธอแล้วบรรลุโสดาปัตติผล  หญิงเหล่านั้นกราบเธอ  แล้วกล่าวว่า “แม่คุณ  ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป  แม่ท่านไม่ต้องทำงานต่ำแบบงานคนใช้อีกต่อไป   ขอให้ท่านจงอยู่ในฐานะมารดาและอาจารย์ของพวกเรา  ให้ท่านไปสู่สำนักของพระบรมศาสดาฟังธรรมของพระองค์แล้วนำกลับมาแสดงธรรมแก่พวกเราเถิด”   ซึ่งนางก็สามารถทำได้ดีและได้รับการยกย่องจากพระพุทธเจ้าเป็นธรรมกถิกา (นักแสดงธรรมหญิง)