สถานการณ์ทรัพยากรน้ำ


หน้าแรก	โรงเรียนสายน้ำผึ้ง ในพระอุปถัมภ์ ฯ
เกี่ยวกับผู้ทำ	กลุ่มสาระสังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม
สารบัญ	สาระภูมิศาสตร์	แบบฝึกหัด

หน่วยที่ 5	แนวการพัฒนาประเทศไทย
บทที่ 14	วิกฤตการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย

	วิกฤตการณ์สิ่งแวดล้อม เป็นคำที่ไม่ระบุ ความหมายไว้เป็นการเฉพาะแต่มีการให้ความหมายของคำ ที่เกี่ยวข้องไว้ 2 คำดังนี้ 1 คำว่า “วิกฤตการณ์” หมายถึง เหตุการณ์ที่อยู่ในขั้นอันตราย เป็นช่วงหัวเลียวหัวต่อถึงขั้นแตกหัก 2 คำว่า “สิ่งแวดล้อม” หมายถึง สิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัวเราทั้งที่ธรรมชาติสร้างและมนุษย์สร้าง สรุปได้ว่า “วิกฤตการณ์สิ่งแวดล้อม” หมายถึง เหตุการณ์หรือสถานการณ์ที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอยู่ในขั้นน่าเป็นห่วงและอันตราย การลดน้อยลงของปริมาณทรัพยากรธรรมชาติอาจถึงขั้นขาดแคลนจนก่อให้เกิดวิกฤต


	สถานการณ์ทรัพยากรน้ำในประเทศไทย
	ประเทศไทยมีฝนตกอยู่ในเกณฑ์ดี ซึ่งใน พ.ศ. 2560 ประเทศไทยได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ หย่อมความกดอากาศต่ำ ร่องมรสุม รวมถึงพายุโซนร้อนตาลัสและเซินกา ส่งผลให้ปริมาณน้ำฝนและฤดูกาลมีความไม่แน่นอน ทำให้มีปริมาณฝนสะสมรายปีทั้งประเทศประมาณ 2,017.1 มิลลิเมตร ซึ่งสูงกว่าปริมาณฝนสะสมเฉลี่ยระยะเวลา 30 ปี (พ.ศ. 2524-2553) หรือค่าปกติที่มีค่าเท่ากับ 1,641.7 มิลลิเมตร คิดเป็นร้อยละ 27 รวมถึงยังสูงกว่า พ.ศ. 2559 ที่มีปริมาณ 1,718.1 มิลลิเมตร เมื่อพิจารณาในช่วง 10 ปี ที่ผ่านมา (พ.ศ. 2551-2560) พบว่า ปริมาณฝนสะสมรายปีมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น โดยที่ปริมาณฝนสะสม พ.ศ. 2560 เป็นปริมาณฝนสะสมรายปีที่สูงที่สุดในรอบ 10 ปี

	ในระยะเวลาหลายสิบปีที่ผ่านมาประเทศไทยได้เผชิญปัญหาเกี่ยวกับน้ำอย่างต่อเนื่อง อาทิ สถานการณ์ภัยแล้งที่รุนแรง ปริมาณน้ำสำรองในเขื่อนหรืออ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ไม่เพียงพอ ปัญหาแหล่งน้ำเสื่อมโทรม และปนเปื้อนสารพิษอันมีสาเหตุมาจากชุมชนเมือง ภาคอุตสาหกรรม และภาคเกษตรกรรม รวมทั้งอุทกภัยรุนแรงที่เกิดขึ้น ซึ่งวิกฤตน้ำดังกล่าวที่เกิดขึ้นได้สร้างความเสียหายทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และการดำรงวิถีชีวิตของประชาชนอย่างมหาศาล และมีแนวโน้มความรุนแรงเพิ่มขึ้น โดยสาเหตุดังกล่าวนั้นเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ทั้งขาดการบริหารจัดการน้ำที่มีประสิทธิภาพ ปริมาณความต้องการใช้น้ำที่เพิ่มขึ้น พฤติกรรมการใช้น้ำ รวมทั้ง การเปลี่ยนแปลง สภาพภูมิอากาศและภาวะโลกร้อน

	ในอดีตคนไทยนำน้ำฝนมาใช้ประโยชน์ได้โดยตรง ไม่ว่าจะใช้ในการอุปโภคบริโภค แต่ในปัจจุบัน มลพิษทางอากาศทำให้น้ำฝนมีสารปนเปื้อนที่เป็นอันต รายโดยเฉพาะบริเวณย่านอุสาหกรรมทำให้แหล่งน้ำในประเทศไทยเกิดมลภาวะ

	มลพิษทางน้ำ หมายถึง น้ำที่เสื่อมคุณภาพ เนื่องจากมีสารพิษหรือสารปนเปื้อนปะปนอยู่ในน้ำจนไม่สามารถนำน้ำมาใช้ประโยชน์ได้ ซึ่งปัญหาดังกล่าว อาจเกิดจากโรงงานอุตสาหกรรมปล่อยของเสียลงแม่น้ำลำคลอง หรือ ครัวเรือนทิ้งสิ่งปฏิกูล ลงทางท่อน้ำเสีย แล้วลงสู่แม่น้ำลำคลองแล้วไหลลงสู่ทะเล หรืออาจเกิดจากมนุษย์ใช้สารเคมีทำการเกษตรและฟาร์มปศุสัตว์

	นอกจากนี้ สภาวะแวดล้อมในปัจจุบัน ทำให้เกิดวิกฤตการณ์การขาดแคลนน้ำ อันเนื่องมาจาก ความไม่สม่ำเสมอของปริมาณน้ำฝน บางพื้นที่ของประเทศไทยเกิดฝนทิ้งช่วงเป็นระยะทำให้เกิดความแห้งแล้ง ในบ้างครั้ง ปริมาณน้ำฝนที่ตกลงมาก็มากเกินไป ทำให้เกิดปัญหาน้ำท่วม แล้วส่งผลกระทบในด้านอื่นๆตามมา อาทิ พืชผลทางการเกษตรเสียหาย บ้านเรือนพังทะลาย เส้นทางคมมาคมและสาธารูปโภคอื่นถูกตัดขาด พื้นดินทางการเกษตรเกิดความเสียหายจากการพัดพาของน้ำ โรคภัยอื่นๆ ตามมาหลังน้ำลด

	ดังนั้นเรามีความจำเป็นที่จะต้องช่วยกันดูแล รักษา ทรัพยากรน้ำจืดที่มีอยู่อย่างจำกัดให้มีการบริหารจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ พอเพียง ให้สามารถดำรงอยู่ได้อย่างสมดุลย์ของระบบนิเวศ และสมบูรณ์ต่อการนำมาใช้ประโยชน์ของมนุษย์ในอนาคต

	โครงการพระราชดำริเกี่ยวกับน้ำ
	การทํา "ฝนหลวง" ซึ่งเป็นชื่อที่เรียกอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2537 มีส่วนช่วยเหลือราษฎรได้เป็นอย่างมาก ราษฎรในหลายจังหวัดได้ขอ พระราชทาน "ฝนหลวง" ไปช่วยในการทําการเกษตร ต่อมาในปี พ.ศ. 2518 จึงมีพระราชกฤษฎีกาจัดตั้ง "สํานักงานปฏิบัติการฝนหลวง" ซึ่งสังกัดสํานักงาน ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นผู้ดูแลรับผิดชอบโดยตรง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำรัสถึงความยากลำบากและ การเสี่ยงอันตรายจากการทํา "ฝนหลวง" เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2536 ดังนี้

	"…แต่มีวิธีที่จะทําได้เพื่อบรรเทาสถานการณ์ เช่น ทําฝนเทียม หมายความว่า ความชื่นที่ผ่านเหนือเขต เราตักเอาไว้ให้ลงได้ ปีนี้ได้ทํามากพอใช้ ทําเป็นเวลาต่อเนื่องกันไปประมาณเกือบ 3 เดือน ซึ่งเจ้าหน้าที่ที่ทํานั้น ต้องเหน็ดเหนื่อยมาก เพราะ ว่าเครื่องบินก็มีน้อย อุปกรณ์มีน้อย เจ้าหน้าที่ที่ทำฝนเทียม เพราะเครื่องบินที่มีอยู่ก็เก่าแล้วและชำรุดบ่อย..."

	โดยเหตุที่ในปี พ.ศ. 2536 เกิดภาวะฝนแล้ง จึงมีการทํา "ฝนหลวง" ตั้งแต่วันที่ 18 สิงหาคม จนถึงวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536 เพื่อเพิ่ม ปริมาณน้ำเหนือเขื่อนให้มากพอสําหรับการเพาะปลูกในฤดูแล้ง การผลิตกระแส ไฟฟ้าและเพื่อผลักดันการรุกของน้ำเค็มจากอ่าวไทยอีกด้วย จึงกล่าวได้ว่า "ฝนหลวง" มิได้มีบทบาทเฉพาะเพียงต้านการเกษตรเท่านั้น แต่ยังมีบทบาท ในระดับประเทศในการแก้ไขภัยแล้งอีกด้วย

	พระราชดําริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพัฒนาขึ้นด้วยพระองค์เอง โดยทรงร่วมปรึกษาหารือกับ หม่อมราชวงศ์ เทพฤทธิ์ เทวกุล จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2536 ทรงพระกรุณาสรูปกรรมวิธีการทําฝนหลวงเป็น 3 ขั้นตอน คือ

	ขั้นตอนที่ 1 การก่อกวน คือ การดัดแปรสภาพอากาศหรือ ก้อนเมฆในขณะนั้น เพื่อกระตุ้นให้มวลอากาศ ชิ้นไหลพาขึ้นสู่เบื้องบนอันเป็นการชักนําไอน้ำ หรืออากาศขึ้นเข้าสู่กระบวนการเกิดเมฆ

	ขั้นตอนที่ 2 เลี้ยงให้อ้วน คือ การดัดแปรสภาพอากาศ เพื่อ ทําให้เมฆเจริญขึ้นจนเป็นขนาดใหญ่หนาแน่น มาก จนพร้อมที่จะตกเป็นฝน

	ขั้นตอนที่ 3 ขั้นโจมตี คือการดัดแปรสภาพอากาศที่จะ กระตุ้นให้เม็ดละอองเมฆปะทะชนกันแล้วรวมตัวเข้าด้วยกันจนมีขนาดใหญ่ขึ้น ขณะเดียวกันก็เป็นการลดแรงไหลพาขึ้นเบื้องบน เพื่อให้เม็ดนํามีขนาดใหญ่ตกลงสู่เบื้องล่าง แล้วเกิดเป็นฝนตกลงมาสู่เป้าหมาย

Copyright By : Chalengsak Chuaorrawan Sainampeung School 186 Sukhumwit 22 Sukhumwit RD Khlongtoei Khlongtoei Bangkok Thailand e-mail address : chalengsak.ch@hotmail.com Tel; 089-200-7752 mobile
http://www.sainampeung.ac.th	http://www.sainampeung.ac.th/chalengsak